قریبا همه افراد، حداقل یک بار در عمر خود دچار یبوست می‌شوند. احتمال بروز یبوست در افراد سالمند به مراتب بیشتر از جوانان است، اما در بیشتر اوقات جدی نیست.
یبوست سالمندان چیست؟
افزایش سن و سال می‌تواند علاوه بر اینکه فرد را از لحاظ جسمی ضعیف کند روی اندام‌های داخلی بدن هم تاثیرگذار باشد. در واقع با افزایش سن و سال و رفتن به سمت سالمندی میزان تحرکات روده کاهش چشمگیری پیدا خواهد کرد. البته سوخت و ساز و فعالیت جسمی بدن که در سنین سالمندی کاهش پیدا می‌کند می‌تواند منجر به کاهش تحرکات روده و دستگاه گوارش شود. این مشکل شایع(یبوست)در همه سنین دیده می‌شود اما در سنین سالمندی بیش از همه خود را نمایان می‌کند.
شیوع یبوست در افراد بالای ۶۵ سال بیش از ۵۰ درصد افزایش پیدا می‌کند، بیش از ۷۰ درصد افرادی که در خانه سالمندان زندگی می‌کنند به دلیل شرایط روحی و روانی که دارند بیش از دیگر سالمندان به یبوست مبتلا می‌شوند.
یبوست، یک علامت است نه یک بیماری. ممکن است حرکات روده شما کمتر از حد معمول باشد. در این حالت، دفع مدفوع بسیار طول می‌کشد و سخت و دردناک است. برخی از افراد بیش از حد نگران حرکت روده در طول روز هستند. مبنای صحیح و دقیقی از تعداد حرکات استاندارد روده برای هر فرد در طول روز یا هفته وجود ندارد، در واقع منظم بودن برای هر فرد متفاوت است. برخی ممکن است، دو بار در روز حرکات روده داشته باشند و برخی سه بار در هفته و هر دو در سلامت کامل و طبیعی باشند.
اگر احساس می‌کنید، یبوست دارید، بهترین کار این است که ابتدا به پزشک خود مراجعه کنید و با انجام آزمایش‌های مربوطه مطمئن شوید که بیماری خاص یا انسدادی در روده شما وجود نداشته باشد. سپس در صورت تایید پزشک، عادات غذایی خود را تغییر دهید.
علت یبوست شدید در سالمندان
در سنین سالمندی فرد دچار عارضه‌های بسیاری می‌شود، این عارضه‌ها ممکن است با داروهای قوی درمان شوند. این داروها در کنار اینکه می‌توانند بهبود دهنده حال جسمی افراد سالمند باشد، با معایب بسیاری هم همراه هستند. هر چه دوز دارو افزایش پیدا کند میزان عوارض آن هم به مراتب افزایش می‌یابد. می‌توان گفت که در سنین سالمندی مصرف داروهایی چون آنتی اسیدها، مسکن، داروهای ضد روان‌پریشی، آنتی هیستامین، مکمل‌های کلسیم و… موجب یبوست در سالمندان خواهد شد. بیماری‌هایی چون دیابت، پارکینسون، افسردگی، بیماری‌های قلبی و عروقی، بیماری‌های مغزی، اختلال تیروئید و… ازجمله بیماری‌هایی هستند که می‌توانند موجب یبوست در بدن فرد شوند.
از دیگر دلایل بروز یبوست در سالمندان می‌توان به کاهش تحرک، نداشتن تغذیه درست، عدم استفاده فیبر و مایعات، ماشینی شدن زندگی امروزه و.. اشاره کرد.
تشخیص یبوست شدید در سالمندان
برای اینکه بتوانید بیماری یبوست را در سالمندان تشخیص دهید باید با علائم آن آشنا باشید. در صورتی که حداقل دو مورد از این علائم را داشته باشید می‌توان گفت که دچار یبوست شده‌اید. این علائم عبارتنداز:
- زمانی که به دستشویی می‌روید احساس می‌کنید که روده‌های شما کامل تخلیه نشده‌اند.
- مدفوع بسیار خشک است و در حین تخلیه با درد شدیدی همراه است.
- در حین مدفوع به روده‌ها بیش ار حد فشار وارد شود.
- در طول هفته کمتر از دوبار دفع مدفوع داشته باشید.
زمانی که این علائم را داشتید باید به پزشک مراجعه کنید، سپس پزشک با توجه به ارزیابی و بررسی شرایط جسمی و روانی شما، شنیدن شرح حال شما می‌تواند در رابطه با این بیماری تصمیم‌گیری کند و وجود یبوست را تشخیص دهد.
در ادامه انواع راه حل‌های موجود برای درمان یبوست در سالمندان را به شرح و تفصیل بیان می‌کنم:
خوردن غذاها و مواد فیبردار
با خوردن بیشتر میوه و سبزیجات تازه، چه پخته شده یا خام و غلات و حبوبات و غلات سبوس دار، فیبر را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. میوه‌های خشک شده مانند زردآلو، آلو و انجیر سرشار از فیبر و بسیار غنی هستند. خوردن میوه و سبزیجات برای درمان یبوست در سالمندان بسیار مفید است.
اگر رژیم غذایی برای سالمند شما حاوی فیبر طبیعی نیست، ممکن است لازم باشد مقدار کمی سبوس را به غذاهای پخته شده، غلات و میوه اضافه کنید. امکان دارد این کار در ابتدا باعث ایجاد نفخ و گاز در بدن شما شود. تغییرات رژیمی را به آهستگی انجام دهید تا سیستم بدن با آن سازگار شود. در فروشگاه‌های مواد غذایی و خواربارفروشی به دنبال محصولات فیبردار مانند انواع بذر باشید.